Phát huy vai trò Hợp tác xã trong liên kết chuỗi giá trị sản xuất

Cụ thể hóa Nghị quyết Trung ương 5, khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; Kết luận số 70-KL/TW, ngày 09/3/2020 của Bộ Chính trị; Chỉ thị số 19/CT-TTg, ngày 24/7/2015 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh thi hành Luật HTX năm 2012, đặc biệt Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã xác định nhiệm vụ phát triển kinh tế: Khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế hộ gia đình và các loại  hình kinh tế tập thể hợp tác xã để liên kết, kết nối thị trường, nâng cao hiệu quả sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông, lâm nghiệp; chú trọng thực hiện Đề án mỗi xã một sản phẩm.

Huyện Sơn Tây hiện có 8 HTX Nông nghiệp- Dịch vụ đã thành lập, hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, trong đó có 03 HTX thành lập mới năm 2021. Các HTX bước đầu thực hiện được vai trò liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho thành viên, tham gia tích cực vào chuỗi giá trị sản phẩm; giải quyết việc làm cho người lao động, nâng cao thu nhập, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, nhất là khu vực nông nghiệp, nông thôn; đặc biệt là tạo ra những thay đổi căn bản diện mạo nông thôn. Tuy nhiên, các HTX nông nghiệp có quy mô nhỏ, siêu nhỏ, (dưới 50 thành viên), chưa có trụ sở riêng, trên 90% HTX chưa được hưởng các chính sách của Trung ương, tỉnh, hoạt động không đúng theo Luật HTX năm 2012 (không tham gia đóng bảo hiểm xã hội, không họp Hội đồng quản trị, hoạt động theo tính chất hộ gia đình...). Đặc biệt, việc liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp thông qua vai trò HTX  nông nghiệp trên địa bàn huyện vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc như: Quy mô sản xuất của các HTX vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, việc ứng dụng khoa học công nghệ còn hạn chế, chưa xây dựng được các vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, thiếu nguồn lực để hoạt động, khả năng huy động vốn hạn chế, việc tiếp cận vốn tín dụng còn ít, chưa mạnh dạn để liên kết tiêu thụ sản phẩm cho người dân, trình độ cán bộ HTX chưa thực sự năng động trong cơ chế thị trường hiện nay, thiếu kỹ năng đàm phán thương mại, tiếp cận thị trường...

Liên kết sản xuất chuỗi là hướng đi bền vững giúp nâng cao hiệu quả sản xuất cũng như tăng thu nhập cho người dân. HTX nông nghiệp là đầu mối liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp tiêu thụ, quyết định sự thành công của chuỗi. Bởi chuỗi giá trị trong sản xuất nông nghiệp là sản xuất, thu mua và tiêu thụ sản phẩm, mỗi công đoạn sẽ do một bên chuyên trách thực hiện; trong đó nông dân tham gia trực tiếp vào sản xuất nông sản, HTX cung cấp vật tư đầu vào, hướng dẫn kỹ thuật và tập hợp sơ chế nông sản, quản lý bảo đảm chất lượng nông sản và doanh nghiệp thu mua, quảng bá, đưa sản phẩm đến người tiêu dùng. Để có thể sản xuất theo chuỗi giá trị bền vững cần sự bảo đảm tham gia của các bên, tức là để xây dựng được chuỗi giá trị hoạt động hiệu quả cần có sự phối hợp của các bên, giữa nông dân với HTX và doanh nghiệp tiêu thụ; đặc biệt, vai trò của HTX trong xây dựng liên kết chuỗi sản xuất - tiêu thụ.

Có thể khẳng định việc hợp tác, liên kết sản xuất theo chuỗi trong nông nghiệp và ứng dụng công nghệ vào sản xuất là một giải pháp quan trọng phát triển nông nghiệp hàng hóa theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững thì HTX là sự lựa chọn thích hợp để các hộ cá thể thực hiện liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi, gia tăng giá trị và phát triển bền vững. Do vậy, để phát huy tối đa vai trò của các HTX trong quá trình xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu nông nghiệp nhằm đạt được các mục tiêu như Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XVIII cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng; nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước đối với kinh tế HTX. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến quan điểm, đường lối, chủ trương, của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước về kinh tế tập thể; Hỗ trợ HTX sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm chủ lực, có thế mạnh, mang lợi thế cạnh tranh theo đề án OCOP để hình thành liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; huy động mọi nguồn lực cho phát triển HTX, ưu tiên bố trí các nguồn lực để hỗ trợ, khuyến khích, tạo điều kiện cho các HTX tham gia liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị và ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất; gắn kết chặt chẽ hơn việc liên kết giữa doanh nghiệp và HTX theo ký kết hợp đồng; xây dựng một số mô hình điểm, mang tính đột phá để nhân rộng.

Nguyễn Ngọc Dân – Chi cục Thống kê